Instalator pomp ciepła i klimatyzacji – Szkolenie, Certyfikat UDT

Pompy ciepła to urządzenia, które pobierają ciepło z jednego źródła i przekazują je do innego, z wykorzystaniem układu chłodniczego. Działają one na podobnej zasadzie jak lodówki, ale zamiast chłodzić przestrzeń, pompy ciepła przekazują ciepło z jednego źródła do drugiego.

Pompy ciepła mogą pobierać ciepło z różnych źródeł, takich jak powietrze, gleba czy woda. Istnieją trzy główne rodzaje pomp ciepła: powietrzne, gruntowe i wodne. Pompy ciepła powietrzne wykorzystują ciepło pobierane z powietrza zewnętrznego za pomocą specjalnego agregatu umieszczonego na zewnątrz budynku. Pompy ciepła gruntowe pobierają ciepło z ziemi, wykorzystując rurę kolektorową lub sondę głębinową. Natomiast wodne pompy ciepła czerpią ciepło z wody gruntowej lub z akwenów wodnych.

Podczas pracy pompy ciepła, ciepło jest pobierane z jednego źródła, a następnie przetwarzane i oddawane do innego źródła, gdzie może być wykorzystane do ogrzewania wody użytkowej, ogrzewania pomieszczeń lub do innych celów. W wyniku takiej pracy, pompy ciepła pozwalają na efektywne wykorzystanie energii i zmniejszenie kosztów ogrzewania budynków.

Zastosowanie pomp ciepła w ogrzewaniu domów i budynków przynosi wiele korzyści. Oto niektóre z nich:

1. Oszczędność energii – pompy ciepła pozwalają na wykorzystanie darmowej energii z otoczenia (powietrza, ziemi, wody) do produkcji ciepła. W efekcie zużywają mniej energii niż tradycyjne systemy grzewcze, co prowadzi do niższych rachunków za energię.
2. Ochrona środowiska – pompy ciepła wykorzystują energię odnawialną, co oznacza, że ich działanie nie przyczynia się do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych. Dzięki temu są one bardziej przyjazne dla środowiska niż tradycyjne systemy grzewcze.
3. Wysoka efektywność – pompy ciepła są bardzo efektywne, co oznacza, że na jednostkę zużytej energii produkują one dużo więcej ciepła niż tradycyjne systemy grzewcze. Dzięki temu można uzyskać wysoką temperaturę powietrza nawet przy niskiej temperaturze otoczenia.
4. Komfort użytkowania – pompy ciepła są bardzo ciche i nie generują wibracji, co oznacza, że są bardziej komfortowe w użytkowaniu niż tradycyjne kotły czy piece. Ponadto nie generują one spalin, co oznacza, że nie ma konieczności budowania komina.
5. Długa żywotność – pompy ciepła są bardzo trwałe i nie wymagają częstej konserwacji. Dzięki temu ich żywotność może wynosić nawet kilkadziesiąt lat.
6. Możliwość chłodzenia – niektóre pompy ciepła pozwalają na chłodzenie pomieszczeń w okresie letnim, co oznacza, że można je wykorzystywać nie tylko do ogrzewania, ale także do klimatyzacji.
   Wszystkie te korzyści sprawiają, że pompy ciepła są coraz bardziej popularnym rozwiązaniem w dziedzinie ogrzewania domów i budynków.

Istnieją różne rodzaje pomp ciepła, a najczęściej wyróżnia się cztery główne typy:

1. Pompę ciepła powietrze-powietrze – taka pompa wykorzystuje powietrze zewnętrzne do pobierania ciepła i przeniesienia go do wnętrza pomieszczenia. Jest to popularne rozwiązanie w przypadku małych domów jednorodzinnych, ze względu na stosunkowo niskie koszty i łatwość instalacji.
2. Pompę ciepła powietrze-woda – w tym przypadku pompa wykorzystuje ciepło pobierane z powietrza zewnętrznego do ogrzewania wody, która jest następnie wykorzystywana do ogrzewania pomieszczeń i/lub przygotowania ciepłej wody użytkowej.
3. Pompę ciepła grunt-woda – ta pompa pobiera ciepło z ziemi (np. poprzez poziome lub pionowe kolektory), a następnie przekazuje je do wody, która jest wykorzystywana do ogrzewania domu. Jest to bardziej efektywne rozwiązanie niż pompa powietrze-woda, jednak zwykle wiąże się z wyższymi kosztami inwestycji i instalacji.
4. Pompę ciepła woda-woda – taka pompa wykorzystuje wodę z podziemnych źródeł (np. studni głębinowej) jako źródło ciepła. Jest to bardzo efektywne rozwiązanie, ale zwykle wiąże się z wyższymi kosztami i jest bardziej skomplikowane w instalacji.

Wszystkie rodzaje pomp ciepła mają wspólne korzyści wynikające z wykorzystywania odnawialnego źródła energii, a różnice między nimi wynikają głównie z wykorzystywanego źródła ciepła i stopnia skomplikowania instalacji.

Dobór odpowiedniej pompy ciepła do konkretnych potrzeb i warunków technicznych wymaga uwzględnienia kilku czynników. Oto kilka kroków, które pomogą w dokonaniu właściwego wyboru:

1. Określenie zapotrzebowania na ciepło: Pierwszym krokiem jest określenie ilości energii potrzebnej do ogrzewania budynku lub pomieszczenia. Można to zrobić poprzez obliczenie tzw. zapotrzebowania na ciepło, które zależy od wielu czynników, takich jak: powierzchnia budynku, izolacja, rodzaj grzejników itp.
2. Analiza warunków technicznych: Należy dokładnie przeanalizować warunki techniczne, takie jak dostępność źródła ciepła, miejsce montażu pompy ciepła, rodzaj i jakość gruntu, itp. Wszystkie te czynniki wpływają na wybór odpowiedniego rodzaju pompy ciepła.
3. Wybór rodzaju pompy ciepła: Istnieje wiele rodzajów pomp ciepła, w tym powietrzne, gruntowe, wodne oraz hybrydowe. Każdy z tych rodzajów ma swoje wady i zalety, a wybór zależy od warunków technicznych oraz indywidualnych preferencji i potrzeb.
4. Dobór mocy pompy ciepła: Kolejnym krokiem jest dobór mocy pompy ciepła, która będzie w stanie dostarczyć odpowiednią ilość ciepła do budynku. Zbyt mała moc będzie powodowała niedostateczne ogrzewanie, a zbyt duża będzie generowała niepotrzebnie wysokie koszty.
5. Wybór producenta: Warto zwrócić uwagę na producenta pompy ciepła i wybrać renomowaną firmę, która oferuje nie tylko dobrej jakości produkty, ale także zapewnia profesjonalne doradztwo i serwis.

Podsumowując, dobór odpowiedniej pompy ciepła wymaga analizy wielu czynników, takich jak zapotrzebowanie na ciepło, warunki techniczne, rodzaj pompy ciepła oraz jej moc. Warto skorzystać z pomocy specjalisty w tym zakresie, który pomoże w dokonaniu właściwego wyboru i zapewni odpowiedni montaż oraz serwis urządzenia.

Instalacje pomp ciepła są objęte wymaganiami technicznymi i normami dotyczącymi jakości i bezpieczeństwa pracy. Poniżej przedstawione są podstawowe wymagania techniczne i normy, które muszą być spełnione przy projektowaniu i montażu instalacji pomp ciepła:

1. Normy dotyczące pomieszczeń technicznych – pompy ciepła zazwyczaj montuje się w pomieszczeniach technicznych, w których umieszcza się również zbiorniki, układy grzewcze oraz instalacje hydrauliczne i elektryczne. Wymagane są określone wymiary i położenie pomieszczeń technicznych, aby zapewnić odpowiednią wentylację i możliwość swobodnego dostępu do urządzeń.
2. Normy dotyczące kwalifikacji instalatorów – montaż pomp ciepła powinien być wykonany przez specjalistów z uprawnieniami do wykonywania takich prac. Instalatorzy powinni posiadać certyfikaty potwierdzające ich kwalifikacje i doświadczenie w instalacji pomp ciepła.
3. Normy dotyczące instalacji elektrycznej – instalacje elektryczne powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami norm bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Wymagane jest stosowanie zabezpieczeń przeciwprzepięciowych, bezpieczników, wyłączników różnicowoprądowych i przewodów o odpowiedniej średnicy.
4. Normy dotyczące instalacji hydraulicznej – instalacje hydrauliczne powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami norm bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Wymagana jest stosowanie rur i kształtek zgodnych z normami PN-EN, odpowiednich złącz, zaworów, manometrów i czujników.
5. Normy dotyczące wymiarowania instalacji – przy projektowaniu i montażu instalacji pomp ciepła należy uwzględniać wymagania dotyczące wydajności i sprawności urządzeń oraz zapotrzebowania na energię cieplną. Wymagane jest też prawidłowe doboru pomp ciepła i układów grzewczych.
6. Normy dotyczące izolacji termicznej – wszystkie elementy instalacji pomp ciepła powinny być odpowiednio izolowane termicznie, aby zapobiegać stratom ciepła i zwiększać efektywność pracy urządzeń.
7. Normy dotyczące ochrony środowiska – przy projektowaniu i montażu instalacji pomp ciepła należy uwzględniać wymagania dotyczące ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Wymagane jest stosowanie urządzeń i technologii przyjaznych dla środowiska, a także prawidłowe odprowadzanie wód powierzchni.

Koszty związane z instalacją i eksploatacją pomp ciepła mogą się różnić w zależności od kilku czynników, takich jak rodzaj pompy ciepła, wielkość systemu i lokalizacja. Oto kilka kosztów, które należy uwzględnić:

1. Koszty instalacji: Koszty instalacji pompy ciepła mogą być znacznie wyższe niż koszty instalacji tradycyjnych systemów ogrzewania, zwłaszcza jeśli konieczne jest wykonanie prac budowlanych, takich jak wykopanie otworu w ziemi, w którym zostanie zainstalowany system geotermalny.
2. Koszty urządzeń: Pompy ciepła zazwyczaj są droższe niż tradycyjne kotły gazowe lub olejowe, a koszt zależy od typu, mocy oraz wydajności urządzenia.
3. Koszty eksploatacji: W porównaniu z tradycyjnymi systemami ogrzewania, pomp ciepła zazwyczaj są tańsze w eksploatacji, ponieważ pobierają energię z otoczenia, a nie z paliw kopalnych. Niemniej jednak, koszty eksploatacyjne zależą od lokalnych cen energii elektrycznej oraz kosztów konserwacji i napraw.

Oszczędności, jakie można uzyskać w porównaniu z tradycyjnymi systemami ogrzewania, również zależą od kilku czynników, takich jak lokalizacja, wielkość domu i typ pompy ciepła. W skrócie, oto kilka korzyści, jakie można uzyskać dzięki pompom ciepła:

1. Oszczędność kosztów energii: Ponieważ pompy ciepła pobierają energię z otoczenia, a nie z paliw kopalnych, koszty energii są znacznie niższe niż w przypadku tradycyjnych systemów ogrzewania.
2. Ochrona środowiska: Ponieważ pompy ciepła nie spalają paliw kopalnych, nie emitują gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń atmosferycznych, co pomaga zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko.
3. Większa wydajność: Pompy ciepła są zazwyczaj bardziej wydajne niż tradycyjne systemy ogrzewania, co oznacza, że można uzyskać większą ilość ciepła przy mniejszym zużyciu energii.

Warto jednak zwrócić uwagę, że korzyści z instalacji pompy ciepła zależą od indywidualnej sytuacji i nie zawsze opłaca się przejść na taki system ogrzewania.

Istnieją różne programy dofinansowania lub dotacji, które mogą pomóc w pokryciu kosztów instalacji pomp ciepła. Poniżej kilka z nich:

1. Program „Czyste Powietrze” – jest to program dofinansowania termomodernizacji budynków i wymiany źródeł ciepła, w tym na pompy ciepła. W ramach programu można otrzymać dotację na pokrycie kosztów inwestycji lub kredyt z preferencyjnym oprocentowaniem. Program jest finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
2. Program „Mój Prąd” – to program dofinansowania inwestycji w odnawialne źródła energii, w tym w instalację pomp ciepła. W ramach programu można otrzymać dofinansowanie w wysokości 50% kosztów inwestycji. Program jest finansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
3. Programy regionalne – wiele samorządów lokalnych oferuje programy dofinansowania inwestycji w odnawialne źródła energii, w tym w instalację pomp ciepła. Szczegóły na temat programów można uzyskać w urzędach miast i gmin.
4. Unijne fundusze – w ramach wielu programów finansowanych ze środków unijnych można otrzymać dotację na inwestycje w odnawialne źródła energii, w tym w instalację pomp ciepła. Szczegóły na temat programów można uzyskać w urzędach wojewódzkich oraz na stronach internetowych instytucji zarządzających funduszami.

Warto jednak pamiętać, że każdy program dofinansowania lub dotacji ma swoje wymagania i kryteria, które trzeba spełnić, aby otrzymać wsparcie finansowe. Przed podjęciem decyzji o inwestycji w pompę ciepła warto zatem dokładnie zapoznać się z warunkami programu, z którego  zamierzamy skorzystać.

Osoby, które chcą uzyskać uprawnienia do obsługi, montażu, naprawy lub konserwacji pomp ciepła, mogą przystąpić do egzaminu w Urzędzie Dozoru Technicznego (UDT). Przy czym, przed przystąpieniem do egzaminu, osoba taka musi ukończyć akredytowany  kurs lub szkolenie z zakresu pomp ciepła, aby nabyć wiedzę teoretyczną i praktyczną wymaganą do zdania egzaminu. Aby przystąpić do egzaminu UDT z zakresu pomp ciepła musisz posiadać zaświadczenie o ukończonym szkoleniu w jednostce akredytowanej przez Urząd Dozoru Technicznego. Takie zaświadczenie po ukończeniu szkolenia możesz otrzymać np. w jednostce szkoleniowej On Sp z o.o. akredytowanej przez UDT,  nr akredytacji: OZE-A/22/00101/20.

Aby przystąpić do egzaminu UDT z zakresu pomp ciepła musisz posiadać zaświadczenie o ukończonym szkoleniu w jednostce akredytowanej przez Urząd Dozoru Technicznego. Imienny certyfikat ukończenia szkolenia  instalatora pomp ciepła oraz zaświadczenie UDT, które otrzymasz po  kursie w zupełności wystarczy aby zgłosić się na egzamin przed komisją Urzędu Dozoru Technicznego. Zgodnie z wymogami narzuconymi przez UDT do egzaminu możesz zgłosić się już po 14 dniach od ukończonego szkolenia, nie później jednak niż 12 miesięcy od dnia zakończenia kursu.

Certyfikat ukończenia szkolenia instalatora pomp ciepła w jednostce akredytowanej jest ważny 12 miesięcy od daty zakończenia szkolenia.

Certyfikacja instalatorów w dziedzinie odnawialnych źródeł energii jest potwierdzeniem posiadania kwalifikacji niezbędnych do instalacji różnego rodzaju instalacji wykorzystujących OZE. Urząd Dozoru Technicznego wydaje certyfikaty dla instalatorów, którzy spełniają wymagania dotyczące posiadania kwalifikacji oraz zdawania egzaminów. Certyfikat jest ważny przez 5 lat, jednak jego ważność można przedłużyć o kolejne 5 lat, spełniając określone wymagania.

Wymagania dla instalatorów zostały podzielone na dwie grupy. Pierwsza grupa to instalatorzy, którzy ukończyli szkolenie w akredytowanym ośrodku szkoleniowym oraz zdali egzamin. Druga grupa to instalatorzy, którzy posiadają wykształcenie zawodowe w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej lub wykształcenie wyższe w określonej specjalności lub na określonym kierunku.

Aby uzyskać certyfikat, instalatorzy muszą spełnić określone wymagania, takie jak posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych, dokument potwierdzający kwalifikacje związane z instalowaniem urządzeń lub instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych, udokumentowane trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie instalowania lub modernizacji urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych, świadectwo ukończenia co najmniej dwusemestralnych studiów podyplomowych lub równorzędnych, zaświadczenie o ukończeniu szkolenia u producenta danego rodzaju instalacji odnawialnego źródła energii oraz nie być skazanym prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu.

Instalatorzy muszą także ukończyć szkolenie podstawowe oraz zaliczyć z wynikiem  pozytywnym egzamin przeprowadzony przez komisję egzaminacyjną powołaną przez Prezesa UDT, odpowiednio dla danego rodzaju odnawialnego źródła energii, nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia podstawowego.

Osoby zaliczające się do grupy II, czyli instalatorzy, mogą uzyskać certyfikat bez konieczności ukończenia szkolenia lub egzaminu, jeśli spełniają określone warunki zgodnie z art. 136 ust. 4 ustawy. Wymagane dokumenty to dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej lub dyplom ukończenia studiów wyższych w kierunku lub specjalności dotyczącej instalacji odnawialnego źródła energii, urządzeń i instalacji sanitarnych, energetycznych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych, cieplnych i klimatyzacyjnych lub elektrycznych. Ponadto, osoby te muszą mieć pełną zdolność do czynności prawnych, korzystać z pełni praw publicznych oraz nie być skazanymi prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu.

W 2023 r. egzamin z pomp ciepła w UDT kosztuje 1269,23 zł  ( koszt na dzień 1 kwiecień  2023).

W Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Dozoru Technicznego są ogłaszane terminy i miejsca przeprowadzenia egzaminów z pomp ciepła co najmniej dwa razy do roku, nie później niż na 30 dni przed egzaminem. Po opublikowaniu ogłoszenia, przyjmowane są  zgłoszenia na egzamin, które można przesłać na załączonym formularzu „zgłoszenie udziału w egzaminie”,  do oddziału UDT, w którym odbędzie się egzamin. Wraz ze zgłoszeniem należy dostarczyć dowód opłaty za egzamin oraz zaświadczenie potwierdzające ukończenie szkolenia z jednostki akredytowanej, jak np. On Sp z o.o.

Po uzyskaniu certyfikatu, dane instalatora zostaną wpisane do Rejestru certyfikowanych instalatorów, a certyfikat oraz jego kopia zostaną wydane.

Co najmniej dwa razy do roku, nie później niż na 30 dni przed terminem egzaminu, w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Dozoru Technicznego publikowane są informacje o terminach i miejscach przeprowadzenia egzaminów z pomp ciepła.

Egzamin z pomp ciepła w UDT składa się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej. Część teoretyczna sprawdza wiedzę kandydata z zakresu budowy, montażu, uruchamiania i eksploatacji urządzeń związanych z pompą ciepła oraz z przepisów i norm z nimi związanych. Część praktyczna natomiast polega na wykazaniu umiejętności praktycznych w zakresie montażu, uruchamiania, eksploatacji i diagnostyki urządzeń związanych z pompą ciepła.

Czas oczekiwania na wyniki egzaminu z pomp ciepła w UDT może się różnić, ale zazwyczaj trwa to około 1-3 tygodni. W tym czasie UDT przeprowadza proces weryfikacji i oceny prac egzaminacyjnych oraz przygotowuje wyniki egzaminu. Ostatecznie wyniki egzaminu są publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Dozoru Technicznego.

Wyniki egzaminu są publikowane w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Dozoru Technicznego.